19 maja 2025

bezpieczeństwo psychiczne uczniów szkół zawodowych – rola samorządu uczniowskiego

Bezpieczeństwo w szkole coraz częściej rozumiane jest nie tylko jako ochrona przed zagrożeniami fizycznymi, wypadkami czy sytuacjami kryzysowymi, ale również jako dbałość o dobrostan psychiczny uczniów. W szkołach zawodowych temat ten nabiera szczególnego znaczenia, ponieważ młodzi ludzie wcześniej niż ich rówieśnicy z innych typów szkół wchodzą w dorosłe role społeczne i zawodowe, łącząc naukę z praktykami, stażami, a nierzadko także z pracą zarobkową. Presja związana z odpowiedzialnością, oceną kompetencji zawodowych oraz oczekiwaniami otoczenia może prowadzić do przeciążenia psychicznego, stresu i poczucia osamotnienia.

Samorząd uczniowski odgrywa w tym obszarze wyjątkowo ważną rolę, ponieważ jest strukturą najbliższą uczniom, opartą na relacjach rówieśniczych i zaufaniu. To właśnie przedstawiciele samorządu często jako pierwsi dostrzegają sygnały pogarszającego się samopoczucia koleżanek i kolegów, takie jak wycofanie, spadek zaangażowania, narastająca frustracja czy konflikty w grupie. Umiejętność zauważania tych sygnałów i reagowania w odpowiedzialny sposób stanowi istotny element budowania bezpieczeństwa psychicznego w środowisku szkolnym.

Działania samorządu uczniowskiego w obszarze bezpieczeństwa psychicznego nie polegają na zastępowaniu specjalistów ani na podejmowaniu interwencji terapeutycznych. Ich celem jest raczej tworzenie atmosfery otwartości, normalizowanie rozmów o emocjach i trudnościach oraz wskazywanie dostępnych form wsparcia. Samorząd może inicjować kampanie informacyjne dotyczące radzenia sobie ze stresem, przemęczeniem czy presją ocen, a także przypominać uczniom, gdzie i do kogo mogą zwrócić się po pomoc w sytuacjach kryzysowych. Takie działania wzmacniają poczucie bezpieczeństwa i pokazują, że szkoła jest miejscem, w którym problemy nie są ignorowane.

Istotnym zadaniem samorządu jest również współpraca z nauczycielami, pedagogiem szkolnym, psychologiem oraz dyrekcją w zakresie diagnozowania potrzeb uczniów. Przedstawiciele uczniów mogą przekazywać sygnały o przeciążeniu programem, trudnych warunkach praktyk zawodowych czy problemach pojawiających się w relacjach rówieśniczych. Dzięki temu szkoła zyskuje realną wiedzę o tym, z jakimi wyzwaniami mierzą się uczniowie na co dzień, a podejmowane działania profilaktyczne mogą być lepiej dopasowane do rzeczywistych potrzeb społeczności szkolnej.

Budowanie bezpieczeństwa psychicznego to także kształtowanie postaw odpowiedzialności i empatii wśród uczniów. Samorząd, poprzez swoje działania, może promować kulturę reagowania zamiast obojętności, zachęcać do wspierania rówieśników oraz pokazywać, że proszenie o pomoc nie jest oznaką słabości, lecz dojrzałości. Takie podejście sprzyja tworzeniu szkoły jako bezpiecznej przestrzeni społecznej, w której uczniowie czują się zauważeni i traktowani podmiotowo.

Bezpieczeństwo psychiczne uczniów szkół zawodowych jest więc nieodłącznym elementem bezpieczeństwa szkolnego rozumianego szeroko i nowocześnie. Samorząd uczniowski, działając w ramach swoich kompetencji, może mieć realny wpływ na poprawę dobrostanu rówieśników, wzmacniając jednocześnie kompetencje obywatelskie, społeczne i odpowiedzialność za wspólnotę szkolną.